donderdag 3 juli 2014

Weerspiegeling

Je kent ze wel. We kijken er allemaal naar, hebben er direct onze (kritische) mening over, zeuren erover op werk, lachen erover met vrienden, maar laten ons er hoe dan ook allemaal (on)bewust enorm door beïnvloeden... Jawel, ik heb het over reclames.

Nu ben ik niet meteen een voor- of tegenstander van reclames. Enerzijds geeft het je een leuk kijkje in wat er allemaal te kopen en vooral te leasen is in de wereld (serieus, koopt niemand meer gewoon particulier een autootje? Al dat geneuzel over bijtellingen enzo, dat geldt toch alleen voor leasebakken? Of komt nu wel héél duidelijk naar voren dat ik geen rijbewijs heb en dus niks weet van auto's..?). En sommige reclames zetten je aan het denken, doen je fantaseren over dingen als reisjes en veel te dure spullen, maken je aan het huilen (geef toe, ik ben vast niet de énige die het bij een Merci-reclame soms niet droog houdt..), aan het lachen, tonen mooien dingen/mensen en onderbreken zo fijn een film of programma zodat je naar de wc kunt of omdat-er-nu-toch-reclame-op-is, je wat te eten of drinken kunt pakken (is de relatie reclame - overgewicht al eens onderzocht..?). Allemaal fijne dingen dus.

Maar oh oh oh, wat kan reclame toch ook irritant zijn! Laatstgenoemde punt, die pauze tussen films en programma's, is regelmatig tenenkrommend! Wacht je bij een spelprogramma op het antwoord van een waarschijnlijk Bekende Nederlander; POEF, reclame! Zit je een romantische film te kijken; KAPOW, reclame, nét op het moment dat hét zinnetje (je weet wel, "I love you") of dé zoen uitgewisseld wordt! Hele spanningsbogen die zorgvuldig opgebouwd worden in een film, BAM, lukraak onderbroken! En waarvoor?!

"Hallo, ik ben last-minute-man!"

Aaaargh! Ik wéét gewoon dat degenen die dit lezen en die reclame gezien hebben nu gewoon een knoop in hun maag van ellende hebben zitten! Nare dingen dus, die reclames..

Maar los van of je een reclame nu leuk of niet vindt; het is wel een ontzettend mooi tijdsdocument. Zonder twijfel. Reclames laten zien hoe de wereld in elkaar zit, op een sluike manier. Geen zware documentaire over de samenleving; nee, een filmpje van 30 seconden dat precíes laat zien hoe wij, in deze tijd, leven. Of zouden móeten leven.. Laat het me je uitleggen.

Jaren terug had je de happy-family-reclames. Vooral voedsel- en drankreclames kenmerkte zich hiermee. Ik schets: 'We zien een prachtige, moderne keuken met jonge, knappe vader en nog mooier, lief vrouwtje. Daaromheen rennen twee wolken van kinderen.' Als je al maar een béétje terugrekende was duidelijk dat die moeder ongeveer 18 jaar had moeten zijn, terwijl ze haar eerste kindje baarde.. Dat is toch niet exact het beeld dat je wilt schetsen als reclamemakend bedrijf, maar goed.. Die reclamegezinnetjes waren uiteraard multiculti én goedverdienend én überirritantgelukkig. Dat waren de tijden van een paar jaar terug..

Nú zien we die gezinnetjes een stuk minder! En hoe irritant ze ook waren, ik mis ze ergens wel, want blijkbaar zijn 'gelukkige gezinnetjes' de doelgroep niet meer! Betekent dat dat er ook gewoonweg minder gelukkige gezinnetjes zijn? Neem nou die reclame met die borrelworst van Unox. 'Er is een feest in huis, zoontje moet naar bed, zoontje blijft naar beneden komen, happy ending; er is Unox borrelworst.' Wat ik verder van die reclame vind laten we even terzijde, maar.. waar is papa?! Ik zie alleen mama die dat kindje terug naar boven probeert te sturen, mama die het feest probeert te runnen, mama die op borrelworst trakteert! Zelfs in het achtergrondvolk kan ik niet dé papa bespeuren. Wordt hier gedoeld op een alleenstaande moeder? Wel in een mooi, niet klein huis met nette, leuke vrienden en zo, maar dan nog..

Tweede voorbeeld: 'Begin Gemist' van KPN. 'Vader brengt zoontje naar bed, vader moet nóg een verhaaltje voorlezen, vader ploft in een fauteuil en gaat tv kijken.' Waar is mama?! Werkt mama tot laat in de avond? Heeft mama afgesproken met vriendinnen? Waarom staat er recht tegenover de tv een fauteuil in plaats van een bank?!

Wederom doet die reclame mij denken aan een alleenstaande ouder.. Dus reclames, hoe vervelend ze ook zijn, zijn wel een weerspiegeling van het hier en nu.
Of.. is het hier en nu een weerspiegeling van reclames..?