vrijdag 6 september 2013

What's in a name?

Leuk! 'Hoe heurt het eigenlijk' met Jort Kelder is weer gestart. Soms hilarisch, soms jaloersmakend, soms zorgwekkend kijkvermaak over 'de welgestelde mens'. Beetje à la Gert-Jan Dröges Glamourland. Heerlijk!

Wat direct opvalt tijdens dit programma is dat die welgestelde mensen allemaal de prachtigste voor- en achternamen hebben. Minimaal drie lettergrepen of met een hoop van-den-der-etjes ertussen. En het zal zeker wel eens ontkend worden, maar je naam heeft wel degelijk invloed. Iemand die solliciteert naar een 'belangrijke hoge functie' (wat dat dan precies moet zijn, daar schrijf ik nog wel een keer een blog over..) met de naam Egbert-Willem van den Draekenvleughel zal denk ik toch iets meer overwogen worden aan te nemen dan Henk Jansen. Of het moet toevallig Hank Jhanzsen zijn of zo..

Maar hoe mooi een naam ook kan zijn; eigenlijk gebruik je namen in het dagelijks spreekverkeer maar bar weinig. Probeer het maar eens te tellen op een gemiddelde dag. Eigenlijk gebruik ik namen alleen bij onbekenden of als ik naar iemand op zoek ben. "Meneer Gijsberts? Neemt u daar maar even plaats", "Is Toon ook aanwezig?", "Zou ik mevrouw Klaassen mogen spreken?", "Heb je Marie nog gezien?"

Bij gewone uitlatingen als "Mag ik het zout?" of "Ik heb een zware, lange dag gehad" hoef je de ontvanger niet persoonlijk toe te spreken. Je richt je vraag immers al bewust aan iemand. De zin gaat daarnaast over jezelf, over hetgeen dat jij op jouw broodje ei wilt doen of over hoe jij jouw dag hebt ervaren. Dus iemand anders daar letterlijk bij betrekken lijkt niet nodig. Maar nee, sommige mensen gebruiken dan alsnog graag een naam.

"Mag ik het zout, Toon?"
"Marie, ik heb een zware, lange dag gehad".

Oplettende lezers merken meteen het verschil. Eén klein woordje en de gewone zinnen veranderen lichtjes in verwijtende geboden of verzoeken tot hulp of rust.

Namen gebruiken betekent dus direct de uitlating een zwaardere duiding geven. Maar dit taalkundige eigenaardigheidje geldt gelukkig ook voor lieve uitspraken.

"Ik hou van jou, Toon" en "Ik ook van jou, Marie" klinkt toch een stuk persoonlijker en betekenisvoller dan het ontelbaar uitgesproken "Ik hou van jou". Dus met een beetje beleid kan het gebruik van namen in het spreekverkeer wel degelijk op een positieve manier invloed hebben. En zo heurt het!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten